Velen zullen er slechte herinneringen aan hebben: de schoolarts en vooral de schooltandarts. Bij veel mensen de oorzaak van tandartsangst die ook vandaag de dag nog gevoeld wordt.
Was jij ook zo bang voor de bezoekjes of viel het mee?
De schoolarts
De schoolarts verscheen rond 1904 in het onderwijs. Hygiëne werd in deze tijd belangrijker omdat nu bekend was hoe bacteriën en ziekten virussen konden veroorzaken. Bovendien was dit midden in de industriële revolutie, waardoor meer mensen naar de stad trokken en in drukbevolkte arbeiderswijken dicht op elkaar woonden, wat het verspreiden van ziektes als tuberculose en cholera in de hand werkte.
Schoolartsen hadden dus vooral de taak om de hygiëne van leerlingen te controleren door naar hun handen en nagels te kijken. Ook werd er gecontroleerd of kinderen genoeg te eten kregen, omdat er vooral bij veel kinderen op de lagere school ondervoeding werd geconstateerd.
Buitenluchtonderwijs
In onder andere Duitsland en Frankrijk werd er aan het begin van de twintigste eeuw geëxperimenteerd met openluchtscholen. Kinderen kregen buiten onderwijs omdat virussen zich buiten minder snel verspreiden, waardoor dit dus tot minder ziektes leidde. Rond 1913 werd dit ook in Nederland een begrip door het dringende advies van schoolartsen. Steeds meer onderwijs werd buiten gegeven. Eerst voor arme kinderen, maar later ook voor welgestelde leerlingen. Na de oorlog verbeterde de hygiëne en leefomstandigheden echter steeds meer en rond 1962 werden de meeste openluchtscholen gesloten. Maar het kan dus best dat je voor die tijd buiten les hebt gehad!
De schooltandarts
Meer gevreesd dan de schoolarts was de schooltandarts. Deze verscheen rond 1930 op het toneel, om tandproblemen in de toekomst te voorkomen door gaatjes vroeg aan te pakken. En vooral na de Tweede Wereldoorlog, toen er veel suikerrijk voedsel op de markt kwam, waren er veel gaatjes te vinden. Zo werden er per kind vaak wel tien gaatjes gevonden die allemaal zonder verdoving gevuld moesten worden. Dat was voor veel kinderen angstaanjagend, vooral omdat de tandarts de eerste jaren gewoon in het klaslokaal kwam, waardoor iedereen mee kon kijken.
Later kwam de tandarts bus langs en moesten alle leerlingen op alfabetische volgorde in de rij wachten tot ze aan de beurt waren. Als een kind voor jou een pijnlijk bezoek had, dan stond jij met klamme handjes in de rij te wachten tot jij moest… Voor veel kinderen uit die tijd was dit zo eng, dat ze ook vandaag de dag nog angst voor de tandarts hebben.
Meer blogs:
Reacties 24
Ik weet het nog goed . Het was m’n grootste nachtmerrie die er was .
Ik kan me die schooltandarts nog heel goed herinneren. Ik zat op de Maria Lagere School in de Begoniastraat in Eindhoven. Ik denk van 1951-1957. Vooral het geluid van die boor in je kies. Vreselijk.
Ja die boor. Tegenwoordig een hoog fluitend geluid (wat ik ook niet lekker vind), vroeger een laag slijpend geluid at door je hele hoofd resoneerde. Geen goede ervaring.
Als die (blauwe)tandartsbus voor t schoolplein kwam rijden kregen we het allemaal benauwd. Bah, Als er dan gepraat wordt over trauma!
De herinneringen aan de schooltandarts staan mij nog helder voor de geest. Vreselijk, die man!!! Je werd vooraan in de klas gecontroleerd op gaatjes, ten overstaan van al je klasgenoten. En als je dan de pech had om bijna altijd een wit briefje te krijgen (wat betekende dat je weer mee moest voor een behandeling in het gebouw van de GGD) dan was je al helemaal niet blij! Die man kon zich absoluut niet inleven in de belevingswereld van een kind. Hij vertelde je nooit wat er ging gebeuren. Alleen al daardoor zat je met angst en beven in de stoel te wachten op wat er ging gebeuren. Helaas kreeg je ook weinig gehoor als je aangaf nog een gaatje in een andere kies dacht te hebben. Hij zei dan doodleuk: "Ach, dat zien we de volgende keer wel". Met als gevolg dat je de volgende keer een nog groter gat in je kies had. Gelukkig dat de tandzorg nu veel beter is en jonge kinderen beter worden voorbereid op hun bezoek aan de tandarts.
Schoolarts vond ik niet eng, tandarts 🦷 🦷 wel om dat iedereen elkaar zat op te jutten erover .
Ja wat een ellende wij dus mijn Broer en ik zelf hoefde niet god zij dank onze ouders waren er tegen gelukkig prutsers waren het helaas is mijn zo Lieve broer Ron v Oort 29 Dec plotseling over leden voelde zich niet zo lekker een gescheurde aorta in het hoofd hij dronk en rookte niet en liep elke dag heel lang van Haarlen naar Zandvoort door alle straten oud Haarlem ben er nog ziek van)Bedankt schoolbank Dieneke Maria v Oort.
De schooltandarts , een Chinees die al gauw de slager genoemd werd, de eerste keer gelijk ruzie met die man. Ik gaf zijn boor een Zwiep waardoor deze krom en onbruikbaar was....daarna was ik niet meer welkom en moesten mijn ouders zelf een tandarts gaan zoeken
Vreselijk vond ik dit...!!😣
Gelukkig mochten er nog geen pistolen mee naar school in mijn jaren "70... Waarschijnlijk had hij het niet overleefd... Zegt genoeg denk ik...
Ik kan me wel een schoolarts herinneren, maar geen schooltandarts... Ik zou bijna zeggen: helaas. Want als die er wèl geweest was, had ik nu misschien mijn eigen tanden nog gehad...
Idd in de eerste klas had ik 16 gaatjes !!! 4 dagen naar die bus 😭 Geen verdoving, ook in mijn voortanden vullingen, de donkere! Hij zat met een knie op je en assistente hield je handen en hoofd vast. Deed je je mond niet open kneep ie zo hard dat je tandvlees bloedde. En dan ben je 6 jaar… alleen … vreselijk 😢 Mijn oma heeft toen geregeld dat ik daarna naar gewone tandarts ging 💜
Kunnen ze (ze noemden zich tandartsen en tandarts assistenten) sindsdien überhaupt wel rustig slapen? Hoeveel ellende en fobieën hebben zij op hun geweten? Ik vraag me werkelijk af of deze mensen ooit voor het hekje hebben moeten staan. Om kinderen .... KINDEREN! zoiets aan te doen!
Wij hoefden er niet naar toe, we gingen met onze Ouders mee naar de tandarts.
Lang geleden, ik was nog maar net 18 jaar, was ik assistent van de schooltandarts in de kop van Noord-Holland. Ik moest eerst mij rijbewijs halen om met die Dentalcar te kunnen rijden. Er waren twee tandartsen. Een van hen had een praktijk in Schagen die éénmaal per week als schooltandarts werkte, de andere was net afgestudeerd en had nog geen praktijk. Wat een verschil tussen die twee heren! De tandarts uit Schagen gaf de kinderen gewoon een klap als ze tegen stribbelden. Vreselijk vond ik dat. De andere was aardig, geduldig en zou het niet in zijn hoofd halen om een kind te slaan. Met hem ging ik ook mee naar Texel waar we een schoolweek bleven om niet heen en weer te hoeven varen. Daar verbleven we in een pension en kreeg ik van die tandarts de vrijheid om met die Dentalcar naar het strand te rijden en die te gebruiken als verkleedhokje.. Zodra bekend was dat de schooltandarts op het eiland was, verstopte een jongen zich die week om maar niet in die stoel van de schooltandarts te belanden… Het was een leerzaam baantje, maar ik was blij, dat ik na een jaar de leeftijd had om te gaan doen wat ik écht wilde, namelijk verpleegster worden.
Altijd als ik bij de tandarts kwam had ik meerdere gaatjes en dat terwijl ik altijd mijn tanden verzorgde zoals hij voorgeschreven had zoals b.v. 3x per dag goed poetsen en elk halfjaar zo'n smerig Fluorgebitje. Ik vermoed dat hij betaald werd per vulling ofzo. Toen ik van hem verlost was was alles wat maar gevuld kon worden ook gevuld. Vreselijk, mede omdat het ook kwantiteit was i.p.v. kwaliteit. De schoolarts heb ik ooit een harde klap gegeven. Ze moest bij jongetjes voelen of de testikels al ingedaald waren maar deze vrouw deed dit op een dusdanig harde manier dat het mij verwonderd dat ik geen sopraan ben geworden.
Ja, de schooltandarts. Dat was wat, Gelukkig hoefde ik daar niet meer heen. We woonden toen naast de tandarts en schuin tegenover de andere tandarts. Ik ging alleen maar als ik kiespijn had en dan was het te laat, kies eruit en daarna weer vrolijk verder. Groeten aan allen, Judith de Voogd.
Stienstra..... zo heette hij.... trauma's! Als die bus het plein op kwam rijden begon mijn buikpijn en dat duurde tot nadat ik geweest was. Wij moesten erheen. Mijn ouders waren particulier verzekerd, dus niets vergoed door het ziekenfonds. De laatste keer dat ik geweest ben was in klas 3 (nu groep 5). Toen had ik 5 gaatjes en spartelde ik tegen. De assistente hield mijn handen vast en de tandarts was boos. Wat een angst! Het jaar erna ben ik, toen iemand terugkwam in de klas en zei dat ik moest gaan, weggelopen. Het plein af. Ik ben in het hoge gras gaan liggen waar we altijd speelden en daar 4 uur later gevonden door een broer. Toen mijn ouders begrepen hoe bang ik was hoefde ik niet meer.
De schoolarts vond ik niet zo erg. de tandarts wel. Ooit liet die een halve kies zitten en toen mijn moeder en ik naar hem toe gingen,(woonde bij ons in de buurt) zei hij welke idioot heeft dit gedan? U zei mijn moeder en onverdoofd trok hij de andere helft eruit! Maar het ergste waren toch de "allemaal in de rij" voor de prik en de TBC-strepen. Die kwamen bij mij altijd op omdat ik was ingeënt.(papa had tbc gehad) Dus steeds maar wee doorgelicht tot ik uiteindelijk zomaar ben weggelopen. Einde verhaal.
Jaja, zonder verdoving kiezen trekken. Nare ervaring ,Mevr. Kat (tandarts)
lijkt mij ook niet fijn
Hmmm een ontsteking krijg je niet goed verdooft...
Helaas zijn mijn ervaringen met de schooltandarts bijzonder negatief. Van huis uit werd tanden poetsen niet gestimuleerd. Dit gaf de tandarts veel werk om e.e.a. te herstellen. Er was nog geen watergekoelde boor dus tijdens het boren kwam er veel rook uit mijn mond. Dit heeft mij een angst opgeleverd die de rest van mijn leven een rol heeft gespeeld (Nu 71 jaar). De laatste jaren van de lagere school heb ik altijd gespijbeld als de tandarts op school was. Op latere leeftijd heb ik de tandarts wel weer bezocht, maar de angst is gebleven.
Vlak na de oorlog, het zal 1945/46 geweest zijn moest ik (geboren in 1939) naar de schooltandarts in de Eerste Helmersstraat in Amsterdam. Dat was een pijnlijke behandeling, waarbij en passant ook even mijn tong door de boor werd geraakt. Ik verbeeldde mij dat er door de diverse behandelaars die er bij betrokken waren ook nog om gelachen werd. Het resultaat van die behandeling was dat ik vervolgens jarenlang de tandarts heb gemeden, totdat ik in 1960 een oproep voor militaire dienst kreeg met o.a. de mededeling dat je gebit in orde moest zijn, anders zou het wel in de diensttijd gesaneerd worden. Ik ben toen toch maar naar een burgertandarts gegaan die het een en ander getrokken en geplombeerd heeft. Ik kan me niet herinneren dat er op de Lagere School, de Bilderdijkschool in Amsterdam, een tandarts op bezoek kwam. Mijn ouders gingen alleen naar de tandarts als ze pijn voelden.