Het is weer bijna zover: carnaval. carnaval loopt dit jaar van zaterdag 26 februari tot dinsdag 1 maart 2022. Vooral in Brabant en Limburg is carnaval ontzettend populair. Carnaval wordt al eeuwen gevierd. Door de jaren heen is er een hoop verandert. Alles over carnaval door de jaren heen!
Wat en wanneer is Carnaval?
Carnaval is een volksfeest met katholieke oorsprong. Het feest duurt officieel drie dagen (van zondag tot en met dinsdag), maar meestal beginnen de festiviteiten al eerder. Veel feesten beginnen al op vrijdag! De laatste avond van het carnavalsfeest valt altijd op dinsdag, ook wel bekend als vette dinsdag. De avond van deze dag wordt de Vastenavond genoemd. Het is de bedoeling dat je nog even ‘uit je dak gaat’ en gek doet voordat de vastentijd begint. Die periode begint op de woensdag erna, ook wel Aswoensdag genoemd. Vroeger ging je op deze dag naar de kerk om een askruisje te halen. Zo zette de priester een askruisje op je voorhoofd. Dit was het officiële startsein van de vastentijd van 40 dagen, die doorging totdat Pasen begint. Daarom begint carnaval altijd zeven weken voor Pasen en verschilt de exacte carnavalsdatum per jaar.
Waar komt de naam carnaval vandaan?
Waar de naam carnaval precies voor staat, is nog voor altijd een raadsel. Het meest waarschijnlijk is dat de naam komt van het woord ‘Carnevale’ – wat in het latijn ‘vaarwel vlees’ betekent. Je kunt wel zeggen dat je dan afscheid neemt van vlees – en dat is precies wat je in de vastentijd doet. Gelukkig was dit in de Middeleeuwen niet heel moeilijk, want toen waren de meeste mensen te arm om vlees te kunnen betalen en te eten.
Het ontstaan van carnaval
Vroeger werd gedacht dat je invloed kon uitoefenen op de natuur. Dat was heel hard nodig, want de winter ontstond immers door boze geesten. Daarom werd er aan het begin van de lente, als de zon ging schijnen, feest gevierd. Men dacht zo zich te weren tegen de boze geesten. Door het maken van veel geluid, het dragen van enge maskers en grote dierenvellen, werden de demonen verjaagd.
Carnaval door de jaren heen
Deze boze wintergeesten werden op allerlei verschillende manieren verjaagd. Oude Grieken reden met hun wijngod Dionysos op een kar rond om feest te vieren, Romeinen hielden een offerfeest voor Saturnus, de god van de landbouw. Alle slaven waren tijdens dit feest drie dagen vrij en speelden heer. Daarna moesten ze gewoon weer aan de bak. Een bijzondere situatie.
Een paar jaar later werd dit traditie, waarbij een stad voor drie dagen wordt overgedragen aan ‘Prins carnaval’. Deze prins wordt gekozen op ‘gekkendag’ 11 november. Het cijfer elf heeft een bijzondere betekenis binnen het katholieke geloof. Omdat elf net voor het heilige getal twaalf komt, staat het symbool voor imperfecte – ook wel het gekkengetal genoemd: een woord wat toevallig ook elf letters telt… Gek of toevallig?!
Sindsdien werd carnaval altijd gevierd, maar het feest werd pas echt populair toen het feest in Italië de aandacht trok. Dit spektakel in de stad Carnavale bevatte een heuse optocht was zo populair, dat het al snel overwaaide naar de andere delen van Europa.
Carnaval draait om chaos en het omgooien van sociale rolpatronen
Tegenwoordig draait carnaval meer om het plezier en spel. Het verkleden draait niet meer om het verdrijven van de boze geesten, maar om het in de huid kruipen van een bepaald personage en je zo in een andere wereld wanen. Vaak gaan arme mensen als prins verkleed en mensen met veel geld als sloeber. Je kunt voor een paar dagen zijn wie je bent. Sociale rolpatronen worden volledig omgegooid. Normaliter stap je in sneller af op mensen van dezelfde sociale klasse, leeftijd of sekse. Zo benader je op werk iemand die dezelfde functie uitoefent als jij. Door het dragen van kostuums verschuift dit verschil. Je bent zo minder goed in staat om iemands uiterlijk, functie of geslacht in te schatten, waardoor je sneller op iemand afstapt.
Hoe vier jij carnaval of heb jij het vroeger gevierd? We horen het graag in de reacties.
Lees ook:
Reacties 7
Op ons eiland werd nooit carnaval gevierd. Wel hebben we Ouwe Sunderklaas. Overkanters denken soms dat dat carnaval is maar dat is het niet. Met ouwe sunder worden eilanders, personen of bedrijven en hun wederwaardigheden van het afgelopen jaar in de maling genomen. De gevallen worden gespeeld met een grappige twist. Onherkenbaar verkleed en gemaskerd gaan een persoon of meerdere personen met hun act langs de deuren in de dorpen. Was altijd heel gezellig voor covid kwam.
Op de basisschool ging ik verkleed als kabouter, alleen de baard...Hoe moest íe vast blijven zitten? Daarom lijm op mijn kin gesmeerd....de baard van watten is er met veel warm water en huilen afgekomen, maar na 40 jaar heb ik nog steeds wat ruwe plekjes op mijn kin. Heerlijk was de polonaise en boerenkielen en je kon gekleedt gaan zoals je wilde, zonder dat iemand er problemen mee had of er iets achter zocht, dat was heel fijn. Een keer ging ik als zigeunerin en een andere keer als boer. Thuis draai ik soms nog de carnavals lp met Andre van Duin, (daar staat een paard in de gang) Corry van Gorp, (ik ben tamboer) meneer en mevrouw de Bok, (medley met o.a. tingelingeling-toedeloedeloe), Arie Ribbens (polonaise, hollandaise), andere artiest met " varkens, geiten, boerenkool), Barry Hughes ('k wil op mijn kop een kamerbreed tapijt), de pinten(?) "weet je wat ik wel zou willen zijn...een bloemetjesgordijn) Sjakie Schram (Overal, overal, met je strippenkaart), de Aal (een barg die hee een krul in de staart), Nico Haak (als ze me missen) enz. enz.
Als kind ging ik als kabouter verkleed en aangezien een kabouter meestal een baard heeft, plakte ik met lijm een baard van watten op...met veel warm water en huilen ging het er af...de ene keer ging ik als zigeuner, de andere keer als boer op houten klompen...zo fijn dat niemand er, zoals tegenwoordig, iets achter zocht. Het ging gewoon om het verkleden, de polonaise en gezelligheid en niets meer.
Ik woonde in het westen en zat op een gereformeerde mulo. Dus voor mij geen carnaval. Later op een katholieke pabo. Maar vond het maar een trieste bedoening daar in het westen. Kan nog erger: Noord Groningen; malloten sjokken achter een paar vermomde boerenkarren aan......Voor carnaval moet je in het zuiden zijn|||||
Beste F.Bakker, werd Ouwe Sunderklaas op Texel gevierd? Gaat de aflevering in Sil de strandjutter ook over Ouwe Sunderklaas?
Het vroegere carnaval (of misschien wordt het nog steeds zo gevierd) met verkleden in wie je wil, polonaise-nummers met leuke teksten, arm in arm nummers, confetti, en een ontspannende sfeer, is voor mij nog steeds een mooie herinnering. Net als die vroegere (jaren '70/'80) programma's waarbij zoveel bekenden een carnavalsnummer zingen, terwijl confetti wordt gegooid en het hele publiek de polonaise doet, met als afsluiter meneer en mevrouw de Bok of Andre cvan Duin.
Sorrie , F. Bakker, ik bedoel Terschelling ipv Texel , hoewel ik, volgens mij, ook op Texel, over een zelfde soort feest/gebeurtenis met Sunderklaas las.