Voor veel mensen roept het woord paus beelden op van witte gewaden, Romeinse balkons en eeuwenoude rituelen. Maar wist je dat Nederland ooit zélf een paus heeft geleverd? Ja, echt waar! Ruim 5 eeuwen geleden werd een Utrechter tot paus verkozen: Adrianus VI. Tot op de dag van vandaag is hij de enige Nederlander die ooit op de stoel van Petrus zat. En nu, anno 2025, gonst het weer van de geruchten. Zou het kunnen dat er opnieuw een Nederlandse Paus wordt?
Van Utrecht naar het Vaticaan
Adriaan Floriszoon Boeyens – een mond vol voor wie in de schoolbanken zat – werd in 1459 geboren in Utrecht. Hij was een briljante geleerde en klom op via de Universiteit van Leuven tot adviseur van keizer Karel V in Spanje. Toen paus Leo X in 1521 overleed, volgde een maandenlang conclaaf waarin de kardinalen er niet uitkwamen. Uiteindelijk kozen ze voor de vrome, eerlijke Nederlander – tot zijn eigen schrik. Op 9 januari 1522 werd hij, zonder dat hij erbij was, verkozen tot paus Adrianus VI.
Een ezel in plaats van een gouden koets
Toen hij maanden later aankwam in Rome, trof hij een stad vol pest en wantrouwen. In plaats van een feestelijke intocht kwam hij op een ezel, omringd door een sobere stoet. Geen pracht en praal, maar eenvoud. Adrianus wilde de kerk hervormen, corruptie aanpakken, en het pauselijk paleis ontdoen van heidense beelden. Hij kwam met goede bedoelingen, maar botste frontaal op de Romeinse mentaliteit. Daar hield men van macht, marmer en mooie feesten – en zag men de nuchtere noordeling vooral als een spelbreker.
Een kort en tragisch pontificaat
Adrianus werd nooit écht geaccepteerd in Rome. Zijn pogingen tot hervorming stuitten op verzet, zijn sobere stijl op onbegrip. Na 13 maanden werd hij ziek en overleed. Officieel aan een nierabces, al fluisterde men over vergiftiging. Zijn dood werd door sommigen zelfs gevierd. Op zijn artsenhuis werd spottend een bordje gehangen: “Aan de bevrijder van het vaderland, namens Senaat en Volk van Rome.”
Pas in 1978 koos de kerk opnieuw een niet-Italiaanse paus: Johannes Paulus II uit Polen. Maar Adrianus VI blijft uniek als enige Nederlandse paus ooit – tot nu?
Opnieuw een Nederlandse Paus in beeld?
Met het overlijden van paus Franciscus in 2025 staat er opnieuw een conclaaf op het programma. En jawel, opnieuw is er een Nederlander in het spel: kardinaal Wim Eijk, aartsbisschop van Utrecht. Eijk geldt als een bedachtzame, conservatieve kardinaal – iemand die niet polariseert, maar wel stevig in zijn schoenen staat. Wordt hij de nieuwe paus? De kans lijkt klein, maar zijn aanwezigheid is symbolisch krachtig.
Hoop, geschiedenis en een vleugje trots
Of Nederland binnenkort weer een paus levert, is onzeker. Maar de geschiedenis van Adrianus VI laat zien dat zelfs een eenvoudige Utrechter het hoogste kerkelijke ambt kan bereiken. Zijn verhaal is er een van idealen, strijd en teleurstelling – maar ook van lef. En misschien, heel misschien, is de tijd rijp voor een tweede hoofdstuk. Want geschiedenis, zo leren we op Schoolbank.nl, heeft soms verrassende wendingen.
Lees ook: