Aardrijkskundeles in 1965
Mijn aardrijkskundeschriftje uit 1965. Ons land telde toen 12.3 miljoen mensen. In het schriftje behandelen we de verschillende provincies. Ik vermoed dat dit in de vierde klas lagere school gebeurde. Als ik dit doorblader dan lees ik ook geschiedenis. De herinneringen aan die lessen komen weer boven.
Ik zie de kaart voor me van de betreffende provincie die we op dat moment behandelden. De juf klapte dan het bord open waar, over de hele breedte, het lesje stond over de betreffende provincie. De belangrijkste woorden waren onderstreept. Wij schreven het lesje over en onderstreepten de woorden met onze liniaal. Het is vermakelijk om de lesjes nu door te lezen omdat er intussen alweer zoveel veranderd is in ons land
Stempels
De grote stempels van alle provincies. De plaatsnamen, streken, rivieren, kanalen en grondsoorten die geleerd moesten worden.
Blinde kaart
Weet je nog? We moesten alle plaatsen, rivieren en kanalen, per provincie uit ons hoofd leren. Dan werd de blinde kaart opgehangen en tussendoor werd je overhoord. Na 4 weken kregen we een proefwerk.
Ver van mijn bed show
Ik leerde het braaf hoor allemaal, maar ik was op die leeftijd niet vaak mijn streek uit geweest. Laagveen, klei, laat staan löss zei mij eigenlijk niets. Ik had niet echt een voorstelling bij grote rivieren of de haven van Rotterdam. ‘De Bilt en Doorn zijn villa dorpen?’ Ik lees nog meer, lukraak, in mijn schrift. “Bij Beverwijk worden aardbeien gekweekt. Op de geestgronden groeien bloembollen”. Geestgronden? Zaandam heeft koek en chocoladefabrieken. Bij koek en chocoladefabrieken had ik wel beelden.
‘Bij Ierseke op Zuid Beveland kweekt men oesters”. Ik had nog nooit een oester gezien! “In Barneveld zijn veel kippen”.
Ook lees ik dat met name in het oosten van het land nog veel gemengde bedrijven zijn: rogge, aardappelen, haver, voederbieten, melk, boter, kaas en eieren. Droogmakerijen, de polders, de deltawerken de haven van Rotterdam; de bijzonderheid ervan drong pas veel later door toen ik dit mijn eigen ogen kon zien.
De prachtige stempels
Toch, die stempels hadden bij mij wel effect. Toch iets van aanschouwelijk onderwijs naast natuurlijk de wandkaarten die ook veel gebruikt werden in die tijd. Ik genoot ervan om die stempels in te kleuren met kleurpotlood of stiften. Bijzonderheden van de verschillende provincies. Nog veel klederdrachten en oude bouwwerken.
Grappig dat ik, toen ik in Utrecht ging wonen eind jaren 70, ik een dame in klederdracht op de markt zag. Onmiddellijk wist ik dat ze uit Spakenburg kwam. Het inkleuren van die stempel had dus wel effect.
De Noordoostpolder bestond al maar de Flevopolder was nog in aanleg. Plaatsen als Lelystad en Almere bestonden nog niet, net als de brug tussen Lelystad en Enkhuizen er nog niet lag.
Zeeland
In mijn schrift staat: om te zorgen dat dit niet meer( grote overstroming 1 feb 1953) gebeurd is men van plan de meeste zeegaten door zware dijken af te sluiten. Het Deltaplan.
Limburg
De mijnen waren nog open. En… we hebben in Nederland een echte berg. De Pietersberg.
We leerden wetenswaardigheden. Feitjes die pas veel later bij het werkelijk zien van bouwwerken (Deltaplan), polders, Afsluitdijk, eilanden, De Pietersberg etc. echt betekenis kregen.
Van gewest tot gewest
Ken je dat programma nog? Het startte in 1965. Het programma behandelde verschillende onderwerpen uit diverse provincies. Een interessant programma omdat er veel in beeld werd gebracht over de verschillende provincies.
We zijn nu ruim 50 jaar verder. Doe eens een gok!. Hoe zal ons land er over ruim 50 jaar uitzien?
Door: SchoolBANK redacteur Helga Walter
Reacties 23
Ja k weet nog dat we de provincies over moesten trekken en met de hele klas alle steden op dreunden wat buiten de school te horen was
Leuk je in deze rol te zien !!
Het feest der herkenning! Die stempels en de blinde kaarten en met aanwijsstok werd dan een plaats gewezen en daarvan moesten wij dan de naam roepen
Ik was in de Kerstvakantie in een kringloopwinkel in Zandvoort en daar lag een stempel van de provincie Gelderland. Het riep bij mij ook veel herinneringen op.
Iki vroeg onlangs aan mijn kleindochter van 14 jaar, 2-de leerjaar van het Segbroekcollege me, 2 plaatsnamen in Duitsland te noemen. Daar komen zij: Brussel en Gent. Van Europa wist ze me zelf 1 hoofdstad goed op te noemen: Parijs is de hoofdstad van Frankrijk. Het is wel zo dat bij ieder gebrek aan leerkrachten, zij naar huis wordt gezonden, een paar keer per week. Ik begrijp het wel: ik heb nooit aardrijkskunde thuis ontvangen , ha, ha!!!!
Ja ik heb ook veel gehad aan die lessen en heb het overgebracht op onze eigen kinderen door elk jaar een fietsvakantie te gaan doen. Ze hebben alle provincies bekeken en van genoten!! Wij leerden de provincies te benoemen, vanaf Groningen tot aan Limburg en met de hoofdstad erbij. Ik kende ze op volgorde. Ik ging naar de Bieb en haalde een boek over de regio die we behandeld hadden en leerde mezelf nog meer aan, dan we op school kregen. Later werden het zelfs de landen van Europa en dan de andere Werelddelen. Heb Aardrijkskunde -Geschiedenis gedaan voor Examen op Voortgezet onderwijs.
Heel leuke herinneringen. Ik vond aardrijkskunde altijd interessant, vooral over tropische landen. Ik woon nu al dik 3 jaar in Maleisie en dat bevalt wel.
Wat een feestje was dat, de topografie, sociale aardrijkskunde en meer! Hoogezand, Sappemeer, Oude Pekela, de ja-knikkers, Lisse en Hillegom, de provincies en hoofdsteden uit je hoofd leren en het rare is, tot op de dag van vandaag is mij toch veel bijgebleven! En natuurlijk gebruik ik Google nu maar als fervente reiziger weet ik ook zonder Google mijn weg aardig te vinden in onze steeds grotere wereld! Was het altijd een pretje op school? Neen, niet altijd maar je slaat toch wel veel op via deze manier van lesgeven!
Vond het een van de mooiste lessen omdat mijn famlie een transportbedrijf had dat veel met het ontwikkelen van de wegen te maken had door znazuigers te vervoeren waar het zand voor de wegen enz. mee opgespoten werdt en Ik als kleine jongen en later zelf veel op de weg kwam. Was ook erg geintereseert in Australia waar we in 1979 heen zijn gegaan. Ik hen nu nog een boek over Australia uit die tijd met fot's en je kunt erg goed het verschil zien, bv Canberra ,et enkel het Parliament house. Heb ook nog het boekje uit 1953 dat we kregen over de watersnood ramp. In 1962 was Ik op de weg met een ex WW2 kraan wagen en er was veel sneew, het nam mij 5-6 uur om van Utrecht naar Gouda te komen omdat Ik een paar auto's en vrachtwagens uit de sneew haalde. Nadat Ik een auto naar Woudenberg had gebracht stond de kraan in een schuur maar wilde niet bewegen in de morgen om 6 uur omadt het te koud was en de olie te dik was, (Aandrijving) Hij kon het niet trekken en moest eerst een beetje opgewarmd worden en dit nadat Ik al een uur bezig was geweest om hem te starten.
Leuke herinneringen. Die stempels herinner ik mij nog, onze onderwijzeres Mevrouw Baalbergen zette ze zelf in onze schriften. Ik heb mijn aardrijkskundeschrift (klas 4, uit 1966) gelukkig nog kunnen vinden. Ik zat toen op de Professor Rutgersschool, Mient 275 Den Haag. Als je een goed cijfer had, kreeg je een plaatje en een 'goed zo' stempeltje. Gelukkig kan ik nu netter schrijven dan voorheen, ondanks dat wij netjes binnen de lijntjes moesten schrijven.
Heel leuk artikel! Roept weer veel herinneringen op! Was een andere tijd....maar ook gezellig op de Petrus en Paulus school in Breda. En wat een leuke en actieve Schoolbank redacteur...veel succes!
Kan me niet herinneren dat wij een aardrijkskundeschrift hadden, misschien wel, maar ik lette toch nooit op en mijn handschrift was ( nu nog ) toch onleesbaar, dus bijzonder weinig plaatjes gehad, maar wel goede cijfers, ik onthield gelukkig makkelijk. Dus haalde wel altijd een voldoende, en vaak schreef ik het over vaneen schoolvriend of vriendin, Niemand kon het toch lezen wat ik had neergekrabbeld. Wel weet ik nog dat op de middelbare school het aanschaffen van de Bosatlas verplicht was, was zeker toen de beste, maar een hele uitgave hoor, voor mijn ouders. Ik heb hem nog, maar er klopt niet zoveel meer van.
Komt mij zeer bekend voor. De laatste rijd komen de jeugdherinneringen scherper voor de geest te staan. Soms zaken die ik allang vergeten was. We hadden ook voor elke provincie een ,,blinde" kaart. Namen van steden, rivieren stonden er niet op. Dus huiswerk maken, leren en als je een beurt kreeg, naar voren en met aanwijsstok aanwijzen waar alles lag. Ben van 1953.
Ja zeker een heel herkenbaar verhaal. Onze generatie (ik ben van 1950) weet tenminste waar heel veel steden en dorpen liggen. En ook herkenbaar dat verhaal van een kleinkind dat met moeite weet waar we zijn als we in de auto zitten. Wij oefenen wel altijd met ze. Maar ja ze kijken tegenwoordig alleen maar op de navigatie hoe ze naar hun doel moeten rijden. En dan nog weten ze vaak niet in welke provincie of regio ze zich bevinden. En dat zou op school toch best wel eens extra geleerd moeten worden. Weer met de blinde kaart misschien ????
Leuke herinneringen aan oude tijden herleven. Kan de rijtjes plaatsnamen nog opdreunen , maar helaas ben ik een nul wat richtingsgevoel betreft. Had op mijn eindexamen van de Mulo voor aardrijkskunde dan ook een 4 door dat mijn reisje topografie eindigde in de noordzee ipv Amersfoort of zoiets. Gelukkig was het mijn enige onvoldoende de rest was prima. Maar ik ben nu nog steeds heel blij met de navigatie in mijn auto anders kom ik nergens.
Wij maakten voor aardrijkskunde gebruik van o.a. provincie stempels die we inkleurden. Niet met grondsoorten maar naar gebruik van de grond: veeteelt, akkerbouw, tuinbouw enz. Met kleine stempeltjes gaven we industriegebieden, scheepsbouw, enz. aan. (methode Bakker en Rusch) We leerden geen rijtjes, maar zorgden dat we de opgegeven topografie kenden. Aan de hand van een blinde kaart voor de klas, mochten we in tweetallen oefenen. Regelmatig werd het laatste kwartier van de ochtend gebruikt voor kaartjagen. De klas werd in tweeën verdeeld en probeerde zoveel mogelijk punten te scoren. Dit kaartjagen werd soms ook toegepast voor geschiedenis. Een beeldkaart met jaartallen hing voor de klas. In wedstrijdvorm werden spelenderwijs de jaartallen geleerd. In de twee laatste klassen van de hervormde lagere school in Idskenhuizen kregen we heel vaak les in projectvorm. Leerlingen werden soms toegewezen aan stagiaires voor speciale opdrachten, b,v, maquettes maken. Ik herinner me dat ik samen met een andere jongen een week lang in een garage bij de school elke ochtend voorbereidend werk deed voor de opbouw van een Middeleeuwse stad. (blokjes zagen, waarmee andere leerlingen door schilderwerk weer verder konden) Ondanks de vele projecten werd taal- en rekenwerk niet verwaarloosd. Aan het eind van klas 6 (1958) hadden we rekenboekje voor het 8ste leerjaar uit. We hadden nooit huiswerk, uitgezonderd degenen die naar de mulo gingen. Zij hadden de laatste maanden voor ze de school verlieten grammatica les en we oefenden uitgebreid breukensommen.
Schooolbank vind ik intressant. Het licht soms een stukje van de sluier op van een lang vervlogen tijd .In mijn geval hen in Midden-Groningen opgenomen Hoogezand- Sappemeer. geboren. Over die nare - herindlingen die alleen de planalogen plezierdoen ) heb ik - goed contact hebbende metde archivaris - tachtig gedichten over mijn geboeplaats gemaakt, die als het nieuwe gemeentehuis in Hoogezand-Sappemee is afgebouwd, daar uitvergroot ten toon zullen worden gesteld. Ik geef dichtbundles uit. U kunt als U wilt van mj diensten gebruik mken
Mijn kleinkinderen krijgen op school ook nog de blinde kaart voorgeschoteld hoor ((met overhoring),pas nog geoefend met een kleinzoon,ik was dol op aardrijkskunde op de lagere school,thuis speelde ik schooltje met mijn broertje en zusjes(6,8 en 10 jaar jonger),hing een Nivea provinciekaart op en dan werd er flink geoefend...
I have lived in Australia for more than 60 years but I remember the 4th class geography lessons, especially the growing of potatoes and sugar beet in the polders because of the saline soil. 1956 was -20 C and the trainlines from Utrecht to Amsterdam were frozen
Ik ben van 1942, dus mijn lesstof plus kaarten en stempels zijn nog wat ouder. De welbekende ,,rijtjes “ ken ik nog steeds. Aardrijkskunde vond ik een fijn vak. Misschien heeft het me aangemoedigd om na mijn studie de wereld rond te reizen. Wat is de wereld mooi. Laten we ons best doen om haar leefbaar te houden, zodat ook de volgende generatie nut kan hebben van aardrijkskunde en geschiedenis. Ik vind al die foto’s en informatie altijd erg leuk om te zien. Bedankt daarvoor!!!
Ik ben 85 jaar maar het is ook voor mij nog heel herkenbaar. En ik herinner me als de dag van gisteren dat wij toen (jaren 1940) in de hogere klas van wat toen de lagere school heette een leesboekje hadden met als titel:"op de fiets door Nederland" waarbij je a.h.w. met de personen uit het boekje de (toen nog) 12 provincies door fietste en de belangrijkste plaatsen, monumenten en bijzonderheden zoals landbouw en veeteelt leerde kennen.
Blinde kaarten? Ik wist niet (meer?) dat ze zo heetten maar ik ken ze nog. Ik werd 1949 in Engeland geboren en woonde 1959-1967 in Nederland waar ik op Nederlandse scholen zat. Mijn vader (geboren 1913) vertelde graag over een aardrijkskunde les uit zijn schooltijd (in Engeland). De leraar beloofde 6d (sixpence) voor degene die op een blinde kaart van India alle 36 aangewezen steden op kon noemen. Mijn vader noemde 35 maar kon de laatste niet bedenken. Hij kreeg dus geen sixpence, wat hij wel wat flauw vond.
Wij moesten de plaats opnoemen, in Groningen die de juf aanwees, mijn moeder dat in haar jeugd het berucht rijtje geleerd, groningen, zuidvank, enz, en ie leerden wij ook, laten dat nu precies de namen zijn die de juf aanwees, maar wat het voor zin had weet ik heden ten dage nog niet, wij kregen ook geschiedenis, maar terwijl ik juist mijn best deed op geschiedenis, had ik voor aardrijkskunde altijd een hoger cijfer, ik ben altijd goed geweest in kaartlezen, mijn ouders hadden altijd ruzie met autorijden, mijn moeder met de het autoboek op haar schoot, ik was 10 jaar en waren in Spanje, mijn vader was verkeerd gereden, dus ruzie, iki zei : geef hier die kaart, ik kijken, ik zei, : hier links, hier links, en toen zaten we op de goede weg, en mocht ik in het vervolg kaartlezen, ook moest ik altijd met mijn vader mee als we ergens naar toe moesten, en hij de weg niet wist! Waar ik veel in gelezen heb is de Bosatlas, vanwege de structuren van de landen, hier kun je leren wat voor landen het zijn! Geschiedenis is veel belangrijker om te leren over een land en zijn cultuur dan Aardrijkskunde!